Viruslı gepatit A.

         Viruslı  gepatit A-juqpalı  kesellik bolıp,virus  bawır  kletkaların  jaraqatlaydı. Virus  adam  organizmine  awız  arqalı  zárerlengen  suw  ham  azıq-awqat  zatların qabıllaǵanda , kishkene  balalar  oyınshıq  hám  taǵı  basqa  zatlardı  awzına  salgan  waqıtları juǵıwı  mumkin.

        Kesellik  qozdırıwshısı  viruslar, kóplep  muǵdarda  nawqastıń  dáreti, kishi dáreti, silekeyi, qusıǵı, dem  alıw  jollarınıń  suyıqlıqları  arqalı  ajralıp  shıǵadı.Sonday-aq nawqas  paydalanǵan  buyımlardan  (ıdısları,tósegi,kiyim-kenshegi,oyınshıq,tubegi(gorshok),hájetxana ustaǵıshları) arqalı  qarım-qatnas  jolı  menen juǵıwı  mumkin.

       Tazalıq  qaǵıydaların  saqlamawı, miywe  palız  ónimlerin  juwmastan qabıllaw,qaynatılmaǵan  suwdı  ishiw  keselleniwge  sebep bolıwı  mumkin.Keselleniwshilik kóbirek   shólkemlesken  kollektivtegi,  yaǵnıy  baqsha   hám  mektep  balaları   arasında kóbirek ushırasadı. Shıbınlar  keselliktiń  juǵıwında  ulken  orın  oynaydı. Bir  dana  shıbınnıń ózi  neshe  ese qozǵatıwshını  uslawı  mumkin.

       Organizmge  virus  tuskennen  keyin  kesellik  birden  baslanbaydı, virus  kóbeyedi, bul  dáwir  keselliktiń  jasırın  dáwirine  tuwrı  keledi. Bul  jasırın  dawiri  3 hápteden 6 háptege shekem dawam etiwi mumkin.

       Kesellik  hálsizlik, ishteydiń  páseyiwi, kewil  aynıp  qusıwı  hám  taǵı  basqa  belgileri menen  baslanadı  hám  keselliktiń  sarılıq  dáwirine  yaǵnıy  xáwij  alıw  dáwirine  otedi. Bunda  kózdiń, teriniń  sarǵayıwı  baslanadı.Sarǵayıw dáwiri  1-2 háptege  shekem dawam  etedi.

        Bazıda  sarılıq  belgileri  anıq  bolmawıda   mumkin. Bunday  jagdaylarda  viruslı  gepatit keselligin  ayaqta  otkerip  jiberiwi  mumkin.

       Keselliktiń  jasırın  hám  baslanǵısh  dáwiri  átiraptaǵı   adamlar  ushın   judá  qáwipli boladı.Nawqas  ozi  bilmegen  halda  shańaraq   aǵzaları  hám  jaqın  qatnasta  bolǵan  adamlarǵa  kesellikti  juqtırıp  aladı.

        Nawqas  denesindegi  sarılıq  ótip  ketkenge shekem  kóbirek  suyıqlıq  ishiriw tiyis.Sıpatlı  emlew  ushın   shıpaker  kóriginen ótkerilip  emlewxanada  emleniw tiyis.Nawqas  em alıp  atırǵan  waqıtta  hám  emlenip  bolǵannan  keyin  dieta (maylı awqat,gazlı suw,ashshı,shokalad h,t.b mumkin emes) saqlaw  kerek  boladı.

       Dieta durıs  saqlansa  bawır  zorıqpaydı  hám  tez óz funkciyasın  tikleydi.

        Keselliktiń  juǵıwınıń  aldın  alıw  ushın:

1.Jeke  gigiena qaǵıydalarına  ámel  qılıw;

2.Miywe  palız   ónimlerin   juwıp  jew  kerek.

3.Qaynatılǵan  suw  ishiw  hám  tek  kepillik  berilgen  ishimlik  suw  qabıl  qılıw  kerek.

4.Balalardıń  qolın, oyınshıq  hám  basqa  zatlardı  awzına  salıwın  tıyıw  kerek.

5.Hájetxanalardı  tez-tez  xlorlanıp   zárersizlentiriw, shıbınlardıń  kóbeyiwiniń  aldın alıw  kerek.(tor perde ornatıw)

6.Azıq – awqat   zatların   hám  ishimlik  suwların   ashıq  qaldırmaw  tiyis.

 

        Keselliktiń  aldın  alıwda  eń  isenimli  jolı  bul  vakcinaciya  yaǵnıy profilaktikalıq  shanshıw  bolıp  esaplanadı.

          Házirgi  kunde  viruslı  gepatit  keselligine  qarsı  shanshıw  ushın  Kitay mámleketinde islep  shıǵılǵan  *MEVAK*  vakcinası  qollanılıp  atır.Vakcina sıpat sertifikatına iye hám  shanshıw  qáwipsiz  bolıp, shanshılgan  balada 15-jılǵa  shekem  turaqlı  immunitet  payda  etedi.Viruslı  gepatit A ǵa emlew  effektivligi  95-98%ti  quraydı.Egerde Siz  óz perzentińizdi  viruslı  gepatit A  keselligine qarsı emletpekshi bolsańız perzentińiz aldın  viruslı gepatit keselligi menen awırıp  ótpegen bolıwı  hám  viruslı gepatit A keselligine qarsı  emlenbegen  bolıwı kerek. Balanı  shanıshtırıw  ushın  shıpaker  kóriginen  ótkerilip deni saw yaǵnıy  kórikten  ótken  waqıtta  kesellenip  turmaǵan  balalarǵa  shanshıladı. Viruslı gepatit A  ǵa  qarsı  vakcina  saldırmaqshı  bolsańız  aymaqlıq  poliklinikaǵa  hám rayonlıq SET hám JS bolimine   murájet  qılsańız  boladı.

        Xurmetli  ata-analar   hammemiz  perzentlerimizdiń  salamatlıǵı  ushın  juwapkermiz.

Balalarımızdıń  salamat  ósiwi  hám  qızıqlı ómir  suriwi  ushın balalarıńızdı  óz waqtında  shanıshtırıwdı  máslahat  etemiz.

 Qanlıkól  raySET hám JSbólimi vrach epidemiolog:  Bayniyazova   Miyrigul.